Ulam yang pastinya tidak sama dengan ulama. Ulama (علماء, ditransliterasikan sebagai ‘Ulamā’) ialah seorang pemuka atau pemimpin agama yang bertugas untuk membimbing dan memandu umat Islam
baik dalam masalah-masalah agama mahupun masalah sehari-hari yang
diperlukan baik dari sisi keagamaan ataupun sosial kemasyarakatan.
Manakala ulam pula boleh ditakrifkan sebagai bahagian tumbuh-tumbuhan yang terdiri dari pucuk, daun, batang, umbut, biji, buah, ubi dan bunga yang dimakan mentah, dicelur, distim atau direbus sebelum makan.
Selalunya bagi menambah rasa kepada ulaman yang dimakan, ia dicecah dengan sambal belacan, budu, cencaluk, mayonis, atau cecahan-cecahan lain. Biasanya disertakan sekali dengan nasi dan lauk-pauk yang lain.
Ulam terkenal sebagai hidangan harian utama di kalangan masyarakat Melayu
di kampung-kampung dan kini mulai terdapat di kawasan bandar-bandar
juga. Disebabkan banyaknya khasiat ulam ini, terdapat inisiatif untuk
membukukan maklumat ulam dalam satu buku yang lengkap.
Bagi seorang yang sihat tubuh badannya, maka pengambilan ulam tidak
memberi masalah kepadanya kerana ia boleh mengambil apa jua ulam yang
dia sukai memandangkan tubuhnya sihat dapat menerima apa jua kesan dan
khasiat ulam yang diambil dengan kadar yang sesuai.
Ini berlainan pula
bagi mereka yang berpenyakit kerana pemakanan ulam perlu diperhatikan
agar tidak memakan ulam yang boleh mendatangkan kesan buruk padanya.
Contohnya, seorang pesakit tekanan darah rendah tidak digalakkan makan
banyak ulam sambung nyawa memandangkan ulam ini boleh memberi kesan merendahkan lagi tekanan
darah. Walaupun begitu, eloklah orang yang berpenyakit mengambil hanya
ulam yang memberi kesan positif padanya.
Oleh kerana ulam dimakan secara langsung tanpa dimasak lama terlebih
dahulu, kandungan galian seperti mineral dan vitamin utama seperti kalsium (Ca), fosforus (P), besi (Fe), natrium (Na) dan kalium (K) di dalam ulam tidak termusnah oleh haba. Sebagai contoh, daun kaduk didapati mempunyai kalsium (Ca), fosforus (P), dan besi (Fe) yang paling tinggi iaitu sebanyak 446, 50 dan 13.1 mg masing-masing bagi setiap 100g, dibandingkan dengan ulam-ulam lain.
Ulam juga membekalkan serat yang amat di perlukan oleh sistem
penghadaman manusia. Serat memainkan peranan sebagai pengisi pada bahan
buangan dan memudahkan pergerakan najis dalam saluran usus.
Ulam juga memainkan peranan penting dalam perubatan Melayu
dan kini pakar pengkaji perubatan barat juga turut mengakui khasiat
ulam sebagai tambahan yang baik untuk badan. Sebagai contoh, pegaga kini telah diiktiraf oleh Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO)
sebagai herba menjanakan kecerdasan berfikir di kalangan kanak-kanak
selain dapat membantu peredaran darah dan meningkatkan kesihatan kulit.
Ulam jering pula mengandungi sejenis sebatian alkaloid pelawas yang boleh memberi rangsangan untuk membuang air kecil. Selain itu juga jering boleh menjadi penawar yang berkesan pesakit kencing manis sekiranya diambil secara berterusan dengan kadar yang sedikit.
